Het schilderen van portretten spreekt bij de meeste mensen tot de verbeelding. Veel amateurschilders zouden niets liever willen dan een mooi portret kunnen schilderen. Dat portretschilderen niet de gemakkelijkste discipline van het schilderen is, zal bij de meeste mensen wel duidelijk zijn. Anders dan bij een landschap of stilleven, komt het bij een portret naast het maken van gewoon een fijn schilderij, namelijk ook op het treffen van een gelijkenis aan. Iets waar je net even wat meer voor nodig hebt dan leuk kunnen schilderen.

In het verleden heb ik jarenlang veel reguliere schilderlessen gegeven aan diverse groepen mensen. Vaak zette ik een stilleven neer. Potten, vazen, bloemen, kleedjes, je kent het wel. Maar naast de stillevens, landschappen en vrije opdrachten werd er door de cursisten gevraagd om te leren portretschilderen.  Daar was ik, als portretschilder, uiteraard wel voor te porren.

Nadat ik een of meerdere lessen had besteed aan het bespreken van de techniek die bij het schilderen van een portret aan de orde komt en het maken van schetsen, nodigde ik een echt model uit. Een extra dimensie, superleuk.

Vaak vroeg ik mensen die ik kende om model te zitten. Mensen die een aansprekend hoofd hebben bijvoorbeeld, met iets karakteristieks, voor de nodige “houvast”. Een bijzonder kapsel, een bepaald figuur, lijnen in het gezicht, dat soort dingen. Een van mijn vriendinnen, de man van een cursist en een dochter van een kennis hebben model gezeten. Maar ook de overbuurvrouw van mijn schoonmoeder.

Die overbuurvrouw heb ik zelf ook eens geschilderd. Járen geleden. Een ontzettend aansprekend model. Een statige, forse vrouw, eigenlijk altijd prachtig gekleed, het haar op een heel bijzondere manier opgestoken, veel armbanden en ringen om polsen en vingers, een mooie mond en een enorm indringende blik in de donkere ogen. Een prachtmodel! Met ontzettend veel plezier heb ik haar toen, heel vlot, op een groot doek geschilderd.

Nu was het dus de beurt aan de cursisten. Het kon niet anders dan dat het superleuk ging worden. Onderlegd met de nodige theorie en oefening gingen ze aan de slag. Een stuk of 10 cursisten werkten zich in het zweet.

Voor de pauze stonden de eerste opzetten erop. Het was buffelen geblazen, want het moest in één zitting af. Er zaten best heel aardige beginsels bij, echt.

Na de pauze ging men met goede moed weer verder en uiteindelijk werden de laatste puntjes op de i gezet.

Natuurlijk had ik de resultaten al aanschouwd. En werkelijk, sommige waren echt zo verkeerd nog niet. Om nou te zeggen dat ze geschikt waren om tentoon te stellen, dat nou ook weer niet. Maar ja zeg, in twee uur een portret schilderen, als je daar geen ervaring mee hebt, dat valt natuurlijk ook niet mee.

Legendarisch waren de woorden van het model in kwestie, de overbuurvrouw, na het aanschouwen van de resultaten:

“Ik ging hier nog wel redelijk met zelfvertrouwen naartoe, maar ik denk dat ik maar met een zak over mijn kop weer naar huis ga!”.