Reuring

De glazen deuren schuiven met een zachte ruis achter ons dicht. Frisse lucht. Eindelijk.

u201cSorry hoor, het spijt mij ontzettend, maar dit ga ik echt niet doenu201d. u201cIk vind het vreselijk!u201d

Het leek zou2019n geweldig idee. Een serie van bewoners van een verpleeghuis. u00a0Oude mensen, karakteristieke koppen waar een heel leven zich op aftekende. Prachtig.

Het idee kwam van Annelies, mijn schildermaatje uit die tijd. Altijd vol plannen voor bijzondere projecten. Ik liet mij graag met haar ideeen meevoeren. Zo kwam je nog eens ergens. Het plaatselijke tamboerkorps hadden we samen bezocht en met pen, inkt en houtskool samen met hun instrumenten vastgelegd. Net als de mannen van de damclub. Vol concentratie in hun spel aan het doek toevertrouwd. En een kleurrijke serie portretten van pastors en pastoors. En van jazzmuzikanten tijdens een jamsessie.

Het verpleeghuis was akkoord en de afspraak met het hoofd van de afdeling waar we mochten gaan schilderen stond voor die ochtend gepland. Een afdeling waar de mensen voor de rest van hun leven zouden verblijven. Mensen-van-de-dag. Het was een term die ik daar voor het eerst hoorde.

Ik was nog nooit in een verpleeghuis geweest. Sterker nog: ik had zelfs nog nooit een bejaardenhuis van binnen gezien. Mijn opau2019s en omau2019s hadden de laatste jaren van hun leven in u2018aanleunwoningenu2019 doorgebracht. Klein, maar best gezellig.

Lange okergele gangen met lichtkleurig houten meubilair. Kunstlederen zittingen op de stoelen. Veel dichte deuren en zacht TL-licht. Rolstoelen. Een vreemde lucht. Onderweg naar het kantoor passeren we glazen ruimtes waar oude mensen samen met een begeleider een activiteit uitvoeren. Borduren. Een appel eten. Lezen. Knutselen. Het is er rustig, weinig geluid.

Het afdelingshoofd vindt het een leuk idee. u201cEr zijn op dit moment verschillende bewoners die vroeger graag tekenden. Zij zullen het ook geweldig vinden. u00a0Ook al zullen de meesten zelf nooit meer kunnen tekenenu201d. Ze vertelt over de mensen, waarom ze in het verpleeghuis zitten. Wat ze voor leven hadden en wat ze niet meer kunnen. En dat dit het eindstation is.

Zij zal de afspraken maken met de mensen. Wij kunnen dan een op een met de mensen zitten. En ja, je kunt wel tegen ze praten, maar met de meesten zal er niet echt een gesprek mogelijk zijn. Hoe weet je dan dat ze dit wel willen, vroeg ik mij af.

Op de terugweg naar de uitgang zien we weer mensen. Anderen nu. Ook een jonge jongen in een rolstoel, tussen de oude mensen. Een grote tatoeage op zijn elleboog. Wat gek. Het beklemmende gevoel wordt steeds sterker.

u201cNee echt, ik kan het niet, dit is toch verschrikkelijk?u201d We staan weer buiten en Annelies kijkt mij verbaasd aan. We zouden het toch doen? We hebben toch alles al afgesproken? Ik moest er nog maar eens goed over nadenken, want wat haar betreft gingen we het gewoon doen.

Dus we gingen het doen. Toch. Natuurlijk.

Met het lood in de schoenen en bepakt met pastelkrijt, inkt en papier liep ik op de afgesproken tijd het verpleeghuis in. Annelies was er al en had er zin in.

En we tekenden de mensen. Binnen in hun eigen kamers en in de gemeenschappelijke ruimte aan de formica tafels. Buiten in de tuin met de grote vijver. En we leerden de mensen kennen. En zij ons. u00a0Zij genoten ervan. En ik wende eraan. En leerde ervan. Met sommigen hadden we mooie gesprekken. Met de jonge jongen met de tatoeages, met het meisje met de hond. Tegen anderen praatten we en lieten we onze tekeningen zien.

Na een aantal dagen tekenen hadden we een prachtige collectie tekeningen. Portretten van mensen in hun eigen doen, in de eindfase van hun leven. Respectvol vastgelegd.

De expositie die na korte tijd volgde leverde een lange gang vol mooi ingelijste portretten op. En reuring in het huis. Veel reuring. Een rolstoelen-file bijna. u201cHeb je mij al zien hangen?u201d Familieleden kwamen kijken, trots werd alles getoond en bekeken. Weken lang.

Het afscheid was hartelijk en voelde vreemd. Het gewone leven ging weer door. Voor ons en voor de bewoners. Soms nog maar heel even. Omdat het mensen-van-de-dag zijn.